Kömür madeninde çalışan işçilere asgari ücretin iki katından daha az ücret ödenmesi kanunla yasaklandı. Ancak, 10 işçinin hayatını kaybettiği, işçilerin eksi 700 metrede çalıştığı maden ocağı, yer üstü sayıldı, işçinin alın teri patronun cebine gitti.
01 Mart 2015 14:59
Soma maden faciasından hemen sonra getirilen “Yer altında çalışan işçilere asgari ücretin iki katından daha az ücret ödenemez” yasası özel sektörün kelime oyunu, devletin de bu oyuna ortak olmasıyla boşa düştü. Yerin 600-700 metre altındaki maden ocağında çalışan maden işçileri yasadaki bir kelime yüzünden yer üstü işçisi sayıldı. İşveren yasayı uygulayıp ödediği ikinci asgari ücreti işçiden geri topladı.
YER ALTI İŞÇİSİNE ÖZEL YASA
Hükümet, Soma maden kazasından sonra toplumsal baskıların artması üzerine, yerin altında çalışan işçilerin sosyal ve ekonomik haklarını iyileştiren yasayı çıkarmak zorunda kaldı. O yasayla Maden Kanunu’na, “Linyit ve taşkömürü çıkarılan işyerlerinde, yer altında çalışan işçilere ödenecek ücret miktarı asgari ücretin iki katından az olamaz” hükmü eklendi. Düzenlemenin amacı, kömür madenlerinde “yer altı” ile “yer üstü” işçiliğini ayırmaktı.
ÖNCE ÖDEDİ, SONRA GERİ ALDI
Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) bağlı Amasra Müessesesi Amasra-B sahasında rödovans usulüyle çalışan HEMA Endüstri şirketi de bu yasaya uyup, yerin altında çalıştırdığı işçilerine çift asgari ücret ödedi. Ancak şirket, maden ocağında henüz kömür çıkarmadığını, dolayısıyla yasadaki “taşkömürü çıkarılan işyerlerinde’ hükmünün kendisini bağlamadığını iddia edip, ikinci asgari ücreti işçiden geri topladı.
DEVLET DE GÖREMEDİ
Ortaya çıkan tartışmalar üzerine Enerji Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nden bir heyet gelip yerin 700 metre altına indi. Heyet burada çalışan işçileri gördü, ancak kömürün üretildiğini ifade eden “üretim panosu”nu göremeyince, “kömür çıkarılmıyor, kömüre hazırlık yapılıyor” dedi. Çalışma Bakanlığı müfettişi de eksi 700 metredeki işi, heyetin raporunu baz alarak “hazırlık” olarak tanımladı. Bununla birlikte müfettiş yine de işin Enerji Bakanlığı’na sorulmasını öneren bir raporu yazıp gitti. İşçiler, tek asgari ücretle yerin altında çalışmaya mahkum oldu.
İŞÇİNİN HAKKI PATRONA YEDİRİLİYOR
CHP Bartın Milletvekili Rıza Yalçınkaya, TBMM’ye verdiği soru önergesiyle Çalışma Bakanı Faruk Çelik’ten duruma açıklık kazandırmasını, mağduriyetlerin de acilen giderilmesini istedi. SÖZCÜ’ye gelişmeleri değerlendiren Yalçınkaya, “Bu maden sahası yaklaşık 10 yıldır bu şirketin elinde. Galeri açtığını, hazırlık yaptığını söyleyerek devleti zarara uğratıyor. Halen madende 300-350 işçi çalışıyor. 2005’ten bu yana bu madende 10 işçi hayatını kaybetti. İşçiler yer altında çalışıyor, galeri açıyor, ölüyorlar. Yasada üretim şartı yok, yer altı şartı var. Şirketin patronu, bu madenden çıkardığı kömürü Enerji Bakanı Taner Yıldız’a hediye etti. Yıldız, ‘Aldığım en güzel hediye’ dedi. Herşey meydanda. Burası bir kömür madeni sahası ve yer altında çalışan işçiler var. Daha ne olsun? İşçinin alın teri göz göre göre patrona veriliyor ” diye konuştu.
