Gazetecilerin çalışma haklarında önemli iyileştirmeler getiren 212 sayılı yasanın 10 Ocak 1961 günü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi üzerine, 9 gazete patronunun bu yasayı protesto etmek için üç gün boyunca gazetelerini çıkarmama kararı alması, gazetecileri de harekete geçirmişti.
Bir araya gelen gazeteciler, önce 10 Ocak günü bir yürüyüş yaparak bu ‘protestoyu protesto etmiş’, sonra da o üç gün süresince protestoya katılmayan Öncü Gazetesi’nin daveti üzerine orada yazmaktan geri durmamışlardı…
Çalışan Gazeteciler Günü’nün tarihi zeminini oluşturan o günlerde, Usta Gazeteci-Yazar Oktay Akbal da yazısında, ‘patrondan daha patroncu’ olanları yazmıştı… Bugünün basın dünyasına da halen ışık tutan ve güncelliğinden hiçbir şey kaybetmeyen o yazının tam metni şöyleydi:
Basının küçük beyleri
Patron patronluğunu yapar. Dünya kurulalı bu böyle gelmiş böyle gider. Parasına güvenen, servetine dayanan kişi sesini daha çok çıkarır, daha çok hükmetmek ister. Kaçınılmaz bir şeydir bu. Bileği kuvvetlinin, cebinde çok para olanın çevresindekileri küçümsediği bir gerçektir. Ama böyle diye, o küçümsenen, önemsenmeyen kişiler bunu değişmez bir gerçek mi belleyecekler?
Mademki o kuvvetli, zengin kişi, bizi ezmek istiyor, ezmeye çalışıyor, öyleyse bırakalım ezsin mi diyecekler? Hayır, patron patronsa işçi de işçidir. Patron işçisiz edemez. Patronun, patron olmasını sağlayan emek gücüdür. Emek gücü ise işçidedir. Öyleyse emekçiler büyük bir gücün sahipleridir. Patron karşısında ezilmeden direnecek, haklarını, kanunun sağladığı hakları koruyacak, kanunun sağlamadığı hakları elde etmenin de çarelerini dernekler, sendikalar kurarak sağlayacaklardır.
Ben patrona bir şey demiyorum. Patron karşımızdadır. Ortadadır. Patronluğun gerekleri bilinmektedir. Elbet kendi çıkarını koruyacak, kanunun sağlamadığı haklar elde etmenin de çarelerini dernekler, sendikalar kurarak arayacaklardır.
Ben patrona bir şey demiyorum. Patron karşımızdadır. Ortadadır. Patronluğun gerekleri bilinmektedir. Elbet kendi çıkarını koruyacak. İyisi de, kötüsü de er geç çıkarları uğruna aynı cephede buluşacaktır. İster istemez iyi patronla kötü patron arasında bir birlik, bir beraberlik kurulacaktır. Patrona kızılmaz. Patrona karşı birleşilir. Patrona karşı çalışanların ortak cephesi kurulur. O kadar.
Sözüm patrona değil benim. Patron taslaklarına... Basının bazı küçük beylerinden söz etmek istiyorum. Kimdir bu küçük beyler? Bunlar patrondan daha çok patronluk taslayan kimselerdir. Kendilerinin büyük bir servetleri yoktur, bir müessesede tek başlarına söz sahibi değildirler, ama ufak bir hisseyi ellerine geçirerek hatta geçirmeden kendilerini patron sayarlar. O kadar özlemle seyrettikleri, imrendikleri bir safta, patronlar safında yer almak için her şeylerini fedaya hazırdırlar. Basının bu küçük beyleri doğrusu ya patronlardan daha zararlıdır. Çünkü emekçilere asıl düşman olanlar bunlardır. Bunlardır en küçük davranışı en sert suçlandırmalarla önlemeye, bozmaya çalışanlar... Sıkılmadan, daha düne kadar birer emekçi olarak birlikte çalıştıkları arkadaşlarını jurnal edenler, ilk fırsatta ayaklarına çelme takanlar…
Hep tanırsınız bu küçük beyleri. Herhangi bir gazetede, bir dergide ufak bir hisseye dayanarak hegemonyalarını yürütmek isteyen bu gibiler gözümüzün önündedir. Son olaylar onları daha iyi tanımamıza, iyice görüp seçmemize sebep olmadı mı? Ne olmuş, gazete patronları birleşmiş, gazetelerini kapatmışlar. İyi ve ya kötü, bu kendilerinin bilecekleri bir iş. Ama bu küçük beylere ne oluyor? Ön plana fırlamaları gerçek kişiliklerini ne güzel ortaya koydu bu gibi kişilerin?.. Aradıkları fırsat ellerine geçince, patronlara kendilerinden fazla patroncu olduklarını göstermekte yarış ettiler. Bildirileri kaleme alanlar, onlar; yazılarıyla en aşırı hücumlara girişenler, onlar; işçileri tehdit edenler, onlar… Hep hep onlar. O küçük beyler.
Basının küçük beylerinin ilk özelliği fırsatçı oluşlarıdır. İktidarı ellerinde tutan politikacıları, ister iktidarda ister muhalefette olsun, överler, desteklerler, o politikacıların ayağı kaydı mı, ilk yumruğu bunlar indirirler. Sonra yeni bir efendi bulurlar övecek... Ufacık hisselerini elde ettikleri dergileri, gazeteleri bu fırsatçı, çıkarcı politikaların aleti olarak kullanır, kamuoyunu şaşkına çevirirler.
Ama bu küçük beylerin başarıları belirli bir çizgiden öteye geçemez. Hiçbir zaman da geçmeyecektir. Okuyucu kısa zamanda anlar gerçek kişiliklerini. Basının küçük beyleri patronlara, iktidardaki politikacılara hoş görünerek, onları övgülerle aldatarak şımarıkça davranışlarla çevrelerini kandırarak bir süre kendilerini birer değer olarak çevrelerine yuttururlar. Bu geçici saltanatlarının er geç yıkılacağını göremeden kendilerini yıpratırlar…
Bakın çevrenize, bakın gazetelerin, dergilerin sayfalarına!.. O şımarık küçük beyleri, hemencecik göreceksiniz. Çok aramanıza lüzum yok!
