1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası dolayısıyla BEÜ Tıp Fakültesi Onkoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkan Arpacı, Kanser Haftası ile ilgili olarak bir yazı hazırladı.
04 Nisan 2016 13:59
Doç. Dr. Arpacı’nın yazısı şöyle:
“Kanser, normal hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalması ve büyümesi ile oluşur. Kanser hücreleri normal hücrenin aksine başka hücrelerle temas ettiklerinde dahi büyümeye ve çoğalmaya devam ederek kendi damar ağını oluştur, diğer hücrelerin aleyhine beslenmeye devam ederler. Zaman içinde bulundukları dokulardan farklı dokulara lenf ve kan yolu ile ulaşırlar. Ulaştıkları yerde büyümeye ve çoğalmaya devam ederek kitle etkisi oluştururlar.
Kanserden korunmak ve tedavi olmak mümkün mü?
Kanser %5-15 oranında kalıtsal genetik özellikler nedeniyle oluşabilirken çevresel faktörler ve kişinin yaşam koşulları da kanser oluşumunda etken olur.
Günümüzde en çok sorulan soruların başında “kanserden korunmak ve tedavi olmak mümkün müdür?” gelmektedir. Bu konuda toplum olarak, birey olarak ve sağlık çalışanı olarak herkesin yapabileceği şeyler vardır;
1) Sigara, savaşılması gereken kanser nedenlerinin başında gelmektedir.
2) Özellikle sigara ile beraber alkol kullanmak bu kanserlerin riskini daha fazla artırmaktadır.
3) Güneş ışığına yani ultraviyole B ışınlarına uzun süre maruz kalmak da deri kanserine yol açabilmektedir.
4) Güvenli bir cinsel yaşam ve aşılanma gibi korunma yöntemleri ile HPV, HBV ve HİV gibi kronik enfeksiyonlardan ve neden oldukları kanserlerden korunulabilir.
5) Sağlıklı beslenmek kanserden korunmada en önemli noktalardan birisidir. Kanser riskini artıran gıdalardan uzak durmak önemlidir.
6) Besinlerin saklama koşullarına da gerekli özenin gösterilmesi gerekmektedir.
7) Düzenli olarak günlük en az 30 dakika egzersiz yapmak kanser riskini azaltır.
Sağlıklı bireyler erken tanı için neler yapabilirler?
Kimi kanserler başlangıç aşamasındayken belirti verebildiği gibi kimi kanserler de maalesef yayılım (metastaz) yaptıktan sonra belirti vermektedir. Boyun/koltuk altı/kasıkta ele gelen büyümüş lenf düğümleri, memede ele gelen kitle, geçmeyen solunum sıkıntısı/öksürük, idrar/gayta yapma alışkanlıklarında değişiklikler gibi şikayetleri olanlar mutlaka doktora başvurmalıdır. Dünya Sağlık Örgütü’nün sağlıklı bireylerde önerdiği kanser tarama programları şu şekildedir:
* Meme kanseri için 40 yaş ve üzerinde mamografi ile tarama başlamalıdır.
* Aktif ya da pasif sigara içicisi veya altta kanser oluşumuna neden olabilecek riskleri olan kişilere 50 yaş ve üstünde düşük dozla çekilen Akciğer tomografisi ile tarama öneriliyor.
* Erken tanı ile tamamen şifa olabilecek olan rahim ağzı kanseri için cinsel ilişkiden sonra ilk 3 yıl içinde ve 21 yaşından önce tarama başlanmalı ve 30 yaş üstündeki kadınlar için kanser öncüsü bir enfeksiyon olan HPV testinin yapılması önerilmektedir.
* Bağırsak kanseri için risk oluşturan bir durum yoksa tüm bireyler için 50 yaş ve üzerinde tarama kolonoskopisi yapılması önerilmektedir.
* Prostat kanseri için risk altındaki bireylerde 50 yaş ve üzeri ürolojik muayene ve PSA kontrol önerilir.
Bülent Ecevit Üniversitesi Kanser Tanı ve Araştırma Merkezi Tıbbi Onkoloji Kliniği bünyesinde 2 öğretim üyesi, 1 yandal uzmanı, 3 iç hastalıkları asistanı, 3 intern doktor ve diğer yardımcı sağlık personeli ile Batı Karadeniz bölgesine hizmet vermektedir.
Günde ortalama 150 kanser hastası poliklinik hizmeti, 30-35 hasta günübirlik kemoterapi tedavisi almaktadır. Yataklı servislerimizde ortalama 40-50 hastaya tedavi hizmeti verilmektedir.”
